James Wharram – Người đàn ông Catamaran

Lần tới khi bạn leo lên một chiếc du thuyền 2 thân từ hãng Aquila trên biển hay bất cứ bến cảng nào. Hãy dành ý nghĩ cho James Wharram. Người đàn ông mà trong giới du thuyền gọi là “Catamaran Man”.

James Wharram là ai?

Là một nhà thiết kế thuyền buồm hai thân với hơn 10.000 bộ bản vẽ của ông đã được bán. Những chiếc thuyền 2 thân của ông có thể được nhìn thấy trên mặt nước từ Maine đến Melbourne trong suốt hơn 60 năm qua. Có thể nói James Wharram là người có ảnh hưởng lớn về du thuyền 2 thân hơn bất kỳ ai khác.

Niềm đam mê về du thuyền 2 thân hình thành trong James Wharram như thế nào?

Câu chuyện về du thuyền của ông bắt đầu từ thành phố Manchester nước Anh. Cùng những năm đầy biến động sau Thế chiến thứ hai. Trong những năm học để trở thành một kỹ sư xây dựng giống như cha mình. James đã tình cờ xem được cuốn sách của Eric de Bisschop. Về việc đóng một chiếc xuồng đôi Polynesia (Kaimiloa) – và chèo nó từ Honolulu đến Cannes vào năm 1936-1937. Và ông đã không ngờ mình đã bị lôi cuốn vào những chiếc thuyền 2 thân từ lúc nào. James Wharram đã sử dụng mô hình của một chiếc xuồng câu cá. Ông đóng 1 chiếc du thuyền 2 thân dài 23ft6’’ mang tên Tangaroa trong vườn của cha mẹ ông ở Manchester, nước Anh.

Trong thời gian hoàn thành dự án về chiếc thuyền đầu tiên của mình. James đã thuyết phục được những người bạn của mình. Họ đã đồng ý cùng ông lái chiếc du thuyền 2 thân của ông đến Brightlingsea với quãng đường 200 dặm trên bờ biển phía đông nước Anh. Sau khi đến Brightlingsea, ông nhanh chóng đi đến Emshaven, nước Đức, để đón 2 người bạn gái của mình. Và từ đó, ông đã cùng chiếc du thuyền (nguồn cảm hứng từ những chiếc xuồng 2 thân của người thổ dân Hawaiin). Chứng minh khả năng đi biển bằng cách vượt Đại Tây Dương. Và chính ông là người đầu tiên vượt Đại Tây Dương trên 1 chiếc du thuyền 2 thân.

Hành trình vượt Đại Tây Dương trên Catamaran

Tangaroa là 1 chiếc Catamaran nhỏ bằng ván đầu tiên, thân tàu thấp, không cửa sổ. James cùng 2 người bạn gái của mình đã lên đường đến Trinidad trước để thử tàu. Là một chuyến đi đầy rẫy những rắc rồi về thời tiết và bản thân chính chiếc thuyền. Chủ yếu những rắc rối là sự cố của các chốt kim loại để giữ bánh lái. Nhưng với kinh nghiệm là 1 kỹ sư với nhiều năm nghiên cứu và đọc về tàu thuyền. Ông đều có thể khắc phục được những lỗi trên chiếc thuyền trong chuyến đi của mình.

Khi đến đảo Caribe, James Wharram đã bị một số người trên đảo chống lại ông. Bởi ông đã gây tai tiếng cho những người da trắng vì có 2 cô bạn gái cùng lúc. Họ đã có một cuộc sống tồi tàn trên đảo trong ngôi nhà làm bằng cọc tre, gỗ và lá cọ. Nhưng sau cơn bão, toàn bộ ngôi nhà và chiếc thuyền của ông đã bị hỏng. Sau đó, với sự giúp đỡ của những người bạn Mỹ và người chèo thuyền đến từ Pháp Bernard Moitessier. James cùng 2 người bạn gái của mình đã bắt đầu đóng chiếc thuyền mới.

Chiếc thuyền mới của James Wharram ra đời

Thiết kế đã hình thành trong đầu của James với chiếc thuyền mới có chiều dài 38ft. Ông đã làm cho 2 thân của chiếc tàu mới hình chữ V và lớn hơn. Mục đích để có nhiều không gian hơn giúp cho cuộc sống thoải mái hơn trên tàu. Ông cũng đã củng cổ các bánh lái. Và khắc phục những lỗi đã có trên chiếc Tangaroa. Bản vẽ của chiếc thuyền được chính 1 trong 2 cô bạn gái của ông  Jutta phác thảo. Chiếc thuyền mới được mang tên Rongo. Đó là tên của 1 vị thần trồng trọt của người Polynesia. Họ đã cùng Rongo đến phía tây Bắc Quần đảo Virgin thuộc Hoa Kỳ. Sau đó họ đến Bờ Đông Hoa Kỳ đến vịnh Sheepshead. Nơi James cảm thấy mình ở giữa những người bạn 1 lần nữa.

Mỹ là nơi công nhận đầu tiên về chiếc tàu của người Anh

Tại Mỹ, James Wharram gặp Boris Lauer – Leonardi, phóng viên của tờ Rudder Magazine. Và những hình ảnh về chiếc catamaran của ông đã được chào đón rất nhiệt tình ở nước Mỹ. Các tổ chức về thuyền buồm ở Hoa Kỳ cởi mở hơn nhiều về những chiếc thuyền 2 thân hoạt động êm và mượt mà hơn trên biển. Khác xavới sự bảo thủ của người Anh khi đó.

Dù không được đón nhận như ở Mỹ với chiếc thuyền 2 thân của mình. Nhưng James thừa nhận, ông cũng khao khát được sự công nhận từ những tổ chức thuyền buồm của Anh. Ông tin rằng việc vượt biển Bắc Đại Tây Dương trên 1 chiếc Catamaran sẽ gây lên sự chú ý tại nước Anh.

Vậy nên từ Mỹ ông đã lên đường đến Ireland trên chiếc Rongo của mình. Mặc dù thân tàu lớn hơn, nhưng với điều kiện khắc nghiệt hơn. Rongo vẫn gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về bánh lái. Cũng giống như lần trước, các chốt bánh lại bị gãy, Khiến chúng gần như mất hoàn toàn một bánh lái. Phát hiện ra những lưỡi gỗ dài 11ft quá nặng để có thể lắp lại, James đã cưa 1 trong số chúng. Thật đáng ngạc nhiên, con thuyền vẫn lái tốt như cũ sau cuộc sữa chữa đó. James đã có thêm phát hiện mới để cải thiện cho những chiếc Catamaran sau này của mình.

Cuộc cách mạng trong thiết kế

Chuyến đi rất mệt mỏi, nhưng ngay cả trước khi họ đặt đôi chân run rẩy trên vùng đất khô cằn. James đã đúc kết kinh nghiệm của những chuyến đi vượt Đại Tây Dương của mình trên những chiếc thuyền 2 thân.

Để ra đời thiết kế chiếc du thuyền thương mại 2 thân đầu tiên của ông vào năm 1965. Chiếc du thuyền 2 thân thương mại đầu tiên có cảm hứng từ chiếc Rongo, có chiều dài 34ft mang tên LOA. Hai thân của chiếc LOA có hình chữ V. Với thiết kế đặc trưng bởi chỗ ở và khoảng không hạn chế ở 2 thân tàu. Các thân tàu được kết nối với các thanh gỗ. Giữa chúng được đóng nẹp để tránh bị sập và thoát nước ra. Còn với các thiết kế được cải tiến từ chiếc Tangaroa bán được 486 bản trong 10 năm sau đó.

Kinh nghiệm từ thực tế là điểm mấu chốt cho sự thành công của James Wharram

Nhìn lại thiết kế của chiếc Tangaroa đầu tiên. James Wharram có những suy nghĩ: “Với Tangaroa, tôi đã thiếu thực tế khi đã đóng nó với 1 đáy phẳng cùng các mặt bên và cánh cung quá đầy đặn. Tangaroa dựa vào 2 bánh lái sâu và 1 tấm trung tâm để đi thuận gió.”

Trái ngược với các thiết kế ngày nay. Wharram’s Mana 24 có các đường nét duyên dáng, tròn trịa hơn. Và phần trên được nâng lên, nghiêng vào trong để tạo thêm khoảng không bên dưới. Các thân tàu đều có hình chữ V cộng với các ke để chèo thuyền thuận gió. Giúp cho thiết kế của những chiếc thuyền 2 thân sau này của ông đơn giản hơn. Nhưng hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài ra, từ khi gặp rắc rồi với các phụ tùng bánh lái trong chuyến vượt Đại Tây Dương đầu tiên đó. James Wharram đã đảm bảo cho các thiết kế sau này của mình không còn xảy ra chuyện đó nữa.

Spirit of Gaia – Thiết kế cột mốc

Thiết kế  lớn nhất của Wharram đó là Spirit of Gaia. Đã đưa ông và Hanneke Boon – người đồng nghiệp thiết kế của ông đi khắp thế giới. Sprit of Gaia có phong cách của người Polynesia. Thân tàu có tỷ lệ chùm sáng, chiều dài hẹp. Khiến chúng trở nên mỏng nhưng đã giúp cho chiếc du thuyền dài 63ft Sprit of Gaia đạt tới vận tốc 20 hải lý một cách nhanh chóng.

James tin rằng ý tưởng thiết kế của ông xuất phát từ phần vô thức của bộ não. Nơi chứa đựng bản năng và bài học từ nhiều thế hệ nhân loại. Và ông chỉ cần 2 tuần để có 1 thiết kế du thuyền mới trong đầu. Hanneke là người đồng hành cùng ông trong các thiết kế đó.

Hanneke – Người chấp cánh tạo nên thành công cùng “Catamaran Man”

Trong gần 50 năm, bà đã thực hiện những công việc thực tế của ông. Miệt mài biến những bức tranh tinh thần của ông thành những bức vẽ bằng bút và mực tuyệt đẹp. Hướng dẫn những người thợ đóng tàu qua từng bản thiết kế . Chính Hanneke là người đã vẽ nên tâm trí của James Wharram. Họ là 1 đội. Và họ không thích ai đến gần họ khi đang làm việc.

Ở những thập niên 70 và 80, là thời gian sôi nổi của các hội thảo. Bài giảng và các bài báo về du thuyền 2 thân được xuất bản ở Hoa Kỳ và Châu Âu. James Wharram đã đi khắp nơi để nói về thuyền 2 thân. Thể hiện niềm tin của mình vào mọi thứ. Từ tỷ lệ chiều dài thân tàu. Đến sự ổn định của các tuyến đường di cư của người Polynesia trên những chiếc xuống 2 thân.

Hiệp hội thủy thủ và thuyền buồm ở Mỹ luôn ủng hộ với những thiết kế du thuyền 2 thân của Wharram. Vì vậy 1/3 đơn đặt hàng của James Wharram đến từ nước Mỹ. Hiện tại, Florida cũng có tổ chức Wharram Hui hàng năm ở Fort Myers, để công nhận thành tích của James. Vào năm 2008, Jame Wharram được mời tham dự Mystic Wooden Boatshow. Ông được vinh danh là người tiên phong đa năng. Hanneke đánh giá cao: “Đây là cách tôn vinh đặc biệt đối với người Mỹ. Những người không ngại nói với thế giới rằng những con người vĩ đại như thế nào”

Những thiết kế hiện đại

Trong suốt cuộc đời của mình, James đã tìm cách tái hiện truyền thống đóng thuyền của người Polynesia. Nhưng luôn cải tiến để làm hài lòng những người đam mê biển cả theo từng năm tháng.

“James đã tìm ra rất nhiều phương pháp để giúp việc đóng tàu dễ dàng hơn cho những người không có kinh nghiệm”. Hanneke giải thích. “Kỹ năng thấp làm cho nó có nhiều khả năng thành công hơn, ngay cả khi nó trông hơi thô xung quanh các cạnh. Những nhà đóng tàu giỏi sẽ tạo ra một tác phẩm nghệ thuật thực sự ”.

Sau khi Spirit of Gaia khổng lồ được xây dựng vào năm 1992, với chi phí 150.000 USD. Không phải ai cũng có thể đầu tư hay mua chiếc thuyền đắt như vậy vào thời đó. Và điều ấy dẫn đến sự ra mắt của những chiếc Catamarans nhỏ gọn và rẻ hơn. Hanneke cho biết: “Chiếc du thuyền Tahiti Wayfarer dài 22ft có giá trị bằng 1 nửa so với chiếc Tiki 21. Vì nó không cần phần cứng hoặc cột buồm phù hợp. Với thân tàu là một hình dạng điêu khắc tuyệt đẹp dựa trên hình dạng thân tàu của người Polynesia”

Hành trình khám phá là chất liệu vô hạn cho sáng tạo

Theo một nghĩa nào đó, toàn bộ sự nghiệp của Wharram là một hành trình thử nghiệm trong khảo cổ học biển. Giống như năm 1995, khi ông và Hanneke đi thuyền Spirit of Gaia đến Thái Bình Dương để nghiên cứu nghề thuyền buồm truyền thống. Trên đảo Tikapia, họ đã phát hiện ra một chiếc xuồng 200 năm tuổi có dạng thân chữ V giống như Spirit of Gaia. Nó đã hỗ trợ cho những giả thiết của họ về thiết kế thân tàu của người Polynesia. “Chúng tôi đã nhảy cẫng lên vì sung sướng khi thấy điều đó,” Hanneke nhớ lại.

Hiện tại, ở tuổi 92, Jame Wharram đang phải vật lộn với sự tấn công của tuổi tác và bệnh Alzheimer. Nhưng bạn vẫn có thể cảm nhận một sự rung động và trí tuệ phi thường ở ông, khi bạn nói chuyện với ông về catamaran và biển cả. Bạn sẽ cảm thấy choàng ngợp khi bước vào thế giới của Wharram và Hanneke với nhiều khía cạnh. Như: Khảo cổ học, biển thực nghiệm, nhân chủng học, chủ nghĩa thần bí, triết học… Những điều về James Wharram đã khiến ông trở nên độc nhất, và đó là vì sao họ gọi ông là CATAMARAN MAN.

Tham khảo thêm: Catamaran vs Monohull | Thuyền Hai Thân vs Thuyền Một Thân

Saigon Yacht & Marina

Fanpage: SaigonYacht&Marina

Zalo: Chat ngay.