TỪ GAME CHO ĐẾN DU THUYỀN, TƯƠNG LAI CỦA OCEANCO VỚI ÔNG CHỦ MỚI: GABE NEWELL

Không phải giới báo chí ngành siêu du thuyền lúc nào cũng có dịp tham gia một cuộc gọi video với một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong ngành công nghệ. 

Nhưng khi Gabe Newell, đồng sáng lập Valve và hiện là cổ đông của Oceanco, xuất hiện trên màn hình trong một cuộc hội thảo bàn tròn riêng với một nhóm nhà báo chọn lọc trong khuôn khổ Triển lãm Du thuyền Monaco, không khí tràn ngập sự tò mò và mong đợi. Trong một giờ, ông đã thẳng thắn chia sẻ về hành trình không ngờ tới của mình khi bước vào thế giới du thuyền, tầm nhìn của ông về các con thuyền phục vụ nghiên cứu 

Và lý do ông tin rằng sẽ luôn có những công nghệ thú vị và cơ hội để đóng thêm nhiều tàu thuyền.

“Tôi hoàn toàn không hứng thú gì với du thuyền,” ông thừa nhận với sự trung thực đến bất ngờ qua cuộc gọi, giải thích về việc một chuyến đi thuê tàu (charter) bất ngờ trên chiếc M5 dài 77,6 mét của Vosper Thornycroft (trước đây là Mirabella) nhân dịp sinh nhật lần thứ 50 của vợ cũ

Và chuyến đi ấy khởi đầu cho một niềm đam mê trọn đời như thế nào. “Tôi đã nghĩ rằng mình sẽ khổ sở lắm. Thay vào đó, tôi đã khám phá ra  cách để dành thời gian với bạn bè và gia đình và nó thật tuyệt vời” 

Chuyến đi đầu tiên đó đã dẫn đến nhiều chuyến đi khác. 

Sau đó là sở hữu du thuyền. 

Rồi, không thể tránh khỏi, là sở hữu luôn hãng đóng tàu. 

Mà đó không phải một hãng đóng tàu vớ vẩn nào. Đó là Oceanco, một trong những cái tên hàng đầu với những sản phẩm đã từng giao cho Jeff Bezos (Amazon) hay đạo diễn Stephen Spielberg. Ngày nay, Newell không chỉ sở hữu một trong những fleet du thuyền lớn nhất thế giới mà còn sống toàn thời gian trên biển. 

“Ngoại trừ vài tháng trong năm 2021, tôi đã sống trên tàu kể từ khi đại dịch xảy ra,” ông nói, ngả người ra ghế trên màn hình. Ông đùa rằng ba chú mèo của mình cũng bối rối như ông khi thuyền trưởng thông báo họ sẽ chuyển sang tàu nào tiếp theo.

Quy mô và sự đa dạng trong fleet của Newell là điều bất thường, ngay cả theo tiêu chuẩn siêu du thuyền. 

Ông coi siêu du thuyền Rocinante dài 78,5 mét của Lürssen là thương vụ mua lại đầu tiên của mình, du thuyền Game Changer dài 72,15 mét của Damen Yachting là tàu hỗ trợ, và cả Draak cùng siêu du thuyền Leviathan dài 111 mét của Oceanco đều nằm trong quyền sở hữu của ông. 

Tuy nhiên, ngoài những du thuyền truyền thống, ông còn sở hữu một loạt các tàu nghiên cứu, bao gồm tàu nghiên cứu Dagon dài 68,2 mét của Tacoma Boat Building, hoạt động như một platform nổi có khả năng hoạt động ở mọi độ sâu đại dương, và tàu Hydra dài 55,75 mét của Auroux được thiết kế cho các nghiên cứu ven bờ. 

Ông cũng có một tàu câu cá thể thao dài 35 mét đang được phát triển tại Yachting Developments, sẽ đi cùng tàu chính và tàu hỗ trợ, đồng thời đã ký một thỏa thuận với Vard cho tàu RV6000 dài 100 mét, mang theo một phương tiện điều khiển từ xa (ROV) có khả năng hoạt động ở độ sâu 6.000 mét để cứu hộ tàu ngầm và khoa học đại dương, và tàu nghiên cứu RV11000, hiện vẫn đang trong quá trình phát triển.

Mặc dù sở hữu toàn siêu du thuyền khủng, tầm nhìn của ông vẫn nhất quán, bởi ông cho rằng du thuyền không chỉ được sử dụng để giải trí, mà còn là công cụ cho khám phá và khoa học. Thông qua Inkfish, tổ chức nghiên cứu biển của mình, Newell hỗ trợ các nhà khoa học tiếp cận công nghệ biển sâu, từ các ROV tiên tiến đến thiết bị lập bản đồ. “Trọng tâm của chúng tôi là trở thành một tổ chức dịch vụ cho cộng đồng khoa học,” ông giải thích. “Chúng tôi hỏi trực tiếp các nhà khoaHọc, điều gì là hữu ích? Đôi khi điều đó có nghĩa là đưa họ đến những khu vực quan trọng của đại dương. Đôi khi nó có nghĩa là các khoản tài trợ để xử lý dữ liệu chúng tôi thu thập. Vấn đề là để khoa học dẫn dắt, chứ không phải cái tôi.”

Có thời điểm trong cuộc gọi, ông mô tả việc các học sinh trung học đã lên tàu nghiên cứu của ông, quan sát các mẫu vật được chuẩn bị, và sau đó đã viết thư hỏi khi nào tàu sẽ quay trở lại. 

Ông mỉm cười khi kể lại sự phấn khích của họ: “Đó là tác động mà tôi muốn thấy. Khi cộng đồng nói, ‘Các bạn sắp quay lại à? Tuyệt với!’ thì chúng tôi biết mình đang làm đúng.”Nếu tham vọng nghiên cứu của ông là lớn lao, thì triết lý của ông với tư cách là một chủ sở hữu du thuyền cũng ấn tượng không kém. Newell đã đưa tư duy của một kỹ sư phần mềm vào thiết kế du thuyền, suy nghĩ về năng suất và trải nghiệm người dùng.

Ví dụ, trên chiếc Leviathan, boong tàu không phải bằng gỗ teak mà bằng vật liệu composite Bolidt. “Tôi muốn thủy thủ đoàn dành ít thời gian hơn để đánh bóng boong tàu và có nhiều thời gian hơn để tương tác với khách,” ông nói. “Đó là việc tối đa hóa những trải nghiệm quý giá trên tàu. Bạn muốn thủy thủ đoàn của mình đánh bóng crôm, hay đưa con bạn đi môtô nước ? Với tôi, điều đó là hiển nhiên.”

Cách tiếp cận đó còn đi sâu hơn nữa với việc thủy thủ đoàn tích cực thiết kế tàu tchở khách tender, bếp và các không gian vận hành. “Chúng tôi bắt đầu bằng cách yêu cầu đội lặn của mình tự thiết kế tender. Kết quả tốt đến mức chúng tôi nhận ra, bạn càng để thủy thủ đoàn tham gia vào thiết kế, kết quả càng tốt.” 

Trên màn hình, ông nhún vai nhẹ như thể muốn nói ý tưởng đó là hiển nhiên, mặc dù nó thể hiện một sự khác biệt hoàn toàn so với cách mà hầu hết các du thuyền được thiết kế.

Rất ít chủ sở hữu du thuyền nói chuyện thoải mái về gia công CNC, các mô hình AI hay bình áp lực như cách họ nói về các vùng biển du ngoạn. Đối với Newell, công nghệ không phải là một phụ kiện phục vụ cho việc du ngoạn của ôn. Là một thợ máy tự học, người từng đặt một máy phay CNC năm trục trong phòng khách của mình, giờ đây ông tài trợ cho nghiên cứu vật liệu tiên tiến.

Một dự án hợp tác đang khám phá nhôm oxynitride (aluminium oxynitride), một loại gốm trong suốt bền hơn cả titan. “Nó bền đến mức titan chỉ còn là vật liệu làm đệm,” ông nói, đôi mắt sáng lên qua màn hình video. Mục đích là chế tạo một thân tàu lặn hoàn toàn trong suốt, có khả năng lặn sâu tối đa.

Newell cũng là một trong những đầu tư đầu tiên của OpenAI và nói chuyện một cách nhiệt tình về việc áp dụng machine learning vào việc đóng tàu. 

“Đặt các cảm biến ứng suất và biến dạng ở khắp mọi nơi, thu thập dữ liệu chuỗi thời gian và so sánh nó với các dự đoán của mô hình, đó là nơi AI có thể xác nhận và cải thiện thiết kế. Đó là việc đưa ngành đóng tàu đi trước làn sóng tiến bộ công nghệ.”

Các ví dụ đã được áp dụng bao gồm hệ thống phát hiện mầm bệnh trên tàu để xác định cúm hoặc RSV, và các cuộc thảo luận xung quanh hệ thống trên boong chỉ huy để phát hiện các vật thể chìm vào ban đêm. “Thị giác máy tính trong nhiều trường hợp đã tốt hơn con người,” ông nói. “Vấn đề chỉ là tích hợp nó nhằm nâng cao an toàn.”

Gabe Newell đã mua lại Oceanco vào tháng 8 năm 2025, tuyên bố rằng ông có ý định hỗ trợ và củng cố văn hóa hiện có của công ty, vốn được ông xem là hiệu quả, có nguyên tắc và hướng tới tương lai. 

Việc đầu tư vào Oceanco không xuất phát từ một phép tính kinh doanh lạnh lùng, mà từ cảm giác thân thuộc. Việc đóng chiếc Leviathan cùng với Giám đốc điều hành của xưởng tàu, Marcel Onkenhout và đội ngũ của ông, đã tạo ra một mối quan hệ đối tác tự nhiên cho Newell.

“Không có cảm giác đối đầu. Đó là cảm giác hợp tác,” Newell giải thích. “Tôi hoàn toàn ngưỡng mộ Marcel và đội ngũ của ông ấy. Chất lượng khiến tôi cổ vũ cho họ. Cuối cùng thì giống như là, làm sao tôi có thể trở thành một phần của đội ngũ này?” 

Kết quả là trở thành ông chủ của một trong những cái tên hàng đầu của ngành đóng tàu Hà Lan, cùng với Damen và Feadship. Nhưng ông không cho rằng lợi nhuận không phải là động lực duy nhất. “Mục tiêu là tạo ra những khách hàng hạnh phúc. Lợi nhuận chỉ là tín hiệu cho thấy bạn đang làm tốt hơn những người khác. Trọng tâm của tôi là làm thế nào để những chiếc du thuyền vốn đã xuất sắc trở nên có giá trị hơn nữa đối với các chủ sở hữu.”

Đối với Newell, quá trình thiết kế và đóng du thuyền đã trở thành một niềm vui cũng giống như chính những con tàu hoàn thiện. “Thực sự tôi sẽ buồn khi Leviathan hoàn thành, bởi vì tôi rất thích làm việc với đội ngũ thiết kế,” ông thừa nhận qua đường link video. 

Khi được hỏi liệu ông có chuyển hẳn sang ngành đóng  du thuyền hay không, ông thừa nhận  vẫn còn đang suy nghĩ. Và sẽ luôn có những cơ hội thú vị để thúc đẩy công nghệ tiên tiến lên trong ngành, theo những cách mà những chủ sở hữu khác cảm thấy quá rủi ro để  đảm nhận. 

Đối với một ngành công nghiệp thường bị che phủ trong bí mật, Newell không chỉ mang đến vốn và sự đổi mới, mà còn là một sự cởi mở mới mẻ. Ông nói đùa về những chú mèo của mình, chia sẻ những giai thoại về các con của mình, và nói một cách nghiêm túc về việc muốn các du thuyền được xem là những nhân tố tích cực đến những cộng đồng mà chúng ghé thăm.

Gabe cũng lưu ý rằng nhiều đồng nghiệp của ông trong giới công nghệ Mỹ “không nhận thức nhiều về du thuyền và việc đi thuyền như nhiều người ở châu Âu,” và chỉ cần đưa họ lên tàu cũng có thể tạo ra thay đổi lớn. “Có rất nhiều người sẽ không bao giờ nghĩ về du thuyền, nhưng một khi họ trải nghiệm nó, họ sẽ nhận ra nó có một vai trò quan trọng trong cuộc sống của họ.” 

Đối với Newell, thách thức nằm ở việc biến quy trình bán hàng thành một trải nghiệm, bởi vì ông cho rằng, chỉ cần đưa các chủ sở hữu tiềm năng lên tàu thường là đủ để thay đổi hoàn toàn nhận thức của họ.Khi cuộc gọi sắp kết thúc, ông đã hỏi ngược lại các nhà báo có mặt: “Các vị muốn Oceanco làm gì?” 

Đó là một cái kết phù hợp từ một người đàn ông mà sự nghiệp được xây dựng trên việc chất vấn các giả định, lắng nghe cẩn thận và sau đó tái định hình những gì là có thể.